Herenhuis Lemmé en het Sint-Jan Berchmans college

Dit staat er nu…. En rechts ziet u wat er ooit stond op de Meir 36. Hieronder kunt u het allemaal lezen.

De voorbouw van het bisschoppelijk college St. Jan Berchmans aan de Antwerpse Meir was tot voor enige jaren het trotse overblijfsel van de woning, kantoren, stapelhuizen van de firma Lemmé.  Zij hadden in de Franse tijd reeds de gronden opgekocht inclusief wat er restte van het Karmelietenklooster dat op deze plek gevestigd was (grofweg: tussen Huidevetterstraat, Meir en dan een heel eind richting Wapper). Nu staat er een fantasieloze glanzende gevel (Meir 36), vlakbij De Slegte.

(zie onderaan deze pagina – enkel het belendende pand  ter linkerzijde is nog bijna gelijk: nu ‘Phonehouse’). Een zoveelste kledingzaak.

Sint Jan Berchmans college, begin 20ste eeuwe
Sint Jan Berchmans college, begin 20ste eeuw (er is wel een beetje met het perspectief geknoeid, gezien het station op achtergrond…)

De restanten van de kloostergebouwen deden dienst als opslagruimte. Dit herenhuis was het pronkstuk. De familie Lemmé had het in 1852-1853  laten optrekken (architect P.J. Stordiau).  Ziehier de vermelding uit de Antwerpse adresgids van 1877:

LEMME (Louis) & Cie, négociants,  place de meir 36
LEMME Louis C. de la maison Louis Lemmé & Cie,  place de meir 36

Na de ontmanteling van de firma (vanaf 1886) verwierf het bisdom dit huis en een deel van de gronden. Enkel de gevel van het huis werd bewaard, de oude kloostergebouwen maakten plaats voor een nieuw, neogotisch college. Het werd in oktober 1892 in gebruik genomen. In 1909 werd het uitgebreid met het blok links van de ingangspoort aan de Jodenstraat. De gevel aan de Meir:. Het pand links is huize Lemmé.

sintjan_b (2)
foto uit Th. Arnouts e.a., SINT-JAN BERCHMANS. een eeuw collegeleven (1989) Geen nadere gegevens bekend

 

Ansichtkaart uit ??joannisBerchmans_college

 

Bij verdere uitbreiding van het college (1969) werd ook de gevel aan de Meir vervangen. Tsja..
Hieronder een recent beeld. De kleine huisjes ter linkerzijde: Phonehouse en De Slegte.

Luchtfoto Meir met de huidige gevels (winkels) met daarachter de gebouwen van vh. St Jan Berchmans

 

Historische schets (copy/paste van de www.odis.be):

Het Sint-Jan Berchmanscollege opende zijn deuren in 1889. Het was voorlopig ondergebracht in gebouwen aan de Everdijstraat 33, die later overgingen naar het Sint-Lodewijksinstituut.

In mei 1891 werd de eerste steen gelegd van de neogotische gebouwen tussen Meir en Jodenstraat. Oorspronkelijk stond daar een Karmelietenklooster dat onder de Franse bezetting werd verkocht als zwart goed. De restanten van de kloostergebouwen deden dienst als opslagruimte. De laatste eigenaar was de familie Lemmé, die aan de Meir door P.J. Stordiau in 1852-1853 een herenhuis had laten optrekken. Dat werd bewaard, de oude kloostergebouwen maakten plaats voor een nieuw, neogotisch college. Het werd in oktober 1892 in gebruik genomen. In 1909 werd het uitgebreid met het blok links van de ingangspoort aan de Jodenstraat.

In 1969 werd een nieuwbouw langs de Meir opgetrokken. Enkele jaren later volgden nieuwe refters. Tussen 1991 en 1997 werden de klassen ingrijpend vernieuwd en de kapel, die geheel vervallen was, gerestaureerd. Pronkstukken zijn de glasramen en het orgel. De nieuwbouw aan de Meir werd ondertussen verkocht en afgebroken. In 2004 werden de oudere delen van het college beschermd.

“Sint-Jan” was een typisch aartsbisschoppelijk college: het had een “humaniora” (Latijnse) en een “voorbereidende” afdeling. In 1904 kwam er een moderne afdeling bij, toen nog “handelsafdeeling” genoemd.

Na de Eerste Wereldoorlog werd zeer traag een volwaardige moderne “humaniora” uitgebouwd, waarvan het programma in de tweede helft van de jaren 1930 model zou staan voor de andere colleges van het aartsbisdom. In die jaren evolueerde de Voorbereidende Afdeling stilaan naar een echte basisschool, die men in 1949 officieel liet aannemen. In 1936 kwam de Hogere Wetenschappelijke Afdeling tot stand, die voorbereidde op de studies van ingenieur en officier. De humaniora evolueerde geleidelijk tot wat later type II zou heten: een Latijnse (Latijn-Griekse) en een Moderne met twee specialisaties na het derde jaar: een economische en een wetenschappelijke.

Na de Tweede Wereldoorlog werd een Latijn-wiskundige afdeling opgericht naast de oude Latijn-Griekse. Pas in 1968 kwam er een Latijn-wetenschappelijke bij. In 1981 tenslotte kreeg ook de Moderne haar wetenschappelijke afdeling. Deze structuur bleef bestaan tot in 1989, toen vanwege de overheid de zgn. eenheidsstructuur werd opgelegd. Tijdens de voorgaande jaren had Sint-Jan, zoals al de zgn. type II – scholen, een enorme toename van het aantal leerlingen gekend, met de nodige organisatorische moeilijkheden. Vele scholen die Vernieuwd Secundair Onderwijs, het zgn. type I, aanboden, verloren leerlingen. Vanaf 1990 kwam aan deze situatie een einde en daalde het leerlingenaantal geleidelijk aan weer naar normale proporties.

Voor de internen werd in 1923 te Merksem “het kasteel” aangekocht, als buitengoed en als verblijf voor de oudere jongens. In 1951 werd op dat domein een afdeling van het Antwerpse college opgericht, die geleidelijk aan uitgroeide tot een afzonderlijk college. Dit Sint-Jan Berchmanscollege van Merksem werd in 1963 onafhankelijk en werd in 1996 de Campus Groenendaal van het nieuwe Groenendaalcollege Merksem.

Op 1 september 2007 werd het Sint-Jan Berchmanscollege samengevoegd met het Sint-Norbertusinstituut.

 

 

2 thoughts on “Herenhuis Lemmé en het Sint-Jan Berchmans college”

  1. Dank je wel
    goede info over het college
    zou het kunnen dat er nog oudere info bestaat over het oorspronkelijke karmelietenklooster dat er op die plaats stond?

  2. De foto van het “huis Lemmé” dateert van net voor de sloop, in 1969. Bij de uitgave van het boek “Een eeuw collegeleven” in 1989 is men tot de vaststelling gekomen dat er blijkbaar van voordien geen foto bewaard gebleven is. Men had er achteraf spijt van dat zelfs op deze laatste foto de ramen open stonden, de verlatenheid uit het beeld blijkt. De afbreekploeg stond blijkbaar klaar.

Leave a Reply

Your email address will not be published.