Fam. Bunge – graan en koloniale waren

Bij Edouard Bunge in Hoogboom

In 1850 sticht Charles Gustave Bunge het Antwerpse filiaal van het Amsterdamse handelshuis Bunge & Cie. Charles trouwt met Laura Fallenstein (halfzus van de moeder van Max Weber, maar dit terzijde) uit Düsseldorf en krijgt twee zonen. Zij wonen op de Rue du Robinet 23 (nu Albertlei)  Ernest, de oudste, vertrekt in 1884 naar het Argentijnse Buenos Aires om daar – samen met de fam. Born – de handelsbelangen van de firma waar te nemen. Door de import van Argentijns graan wordt Bunge een van de belangrijkste graanhandelaars van Antwerpen. Ernest wordt vervolgens ‘Ernesto’

foto van het filiaal in Argentinië (bron: website fa. Bunge)

Edouard, geboren in Antwerpen in 1851, komt in 1879 het familiebedrijf versterken. Hij wordt uitgezonden naar de Verenigde Staten, Latijns-Amerika, Afrika en het Verre Oosten, met name Maleisië. Overal richt hij handelshuizen en transportbedrijven op, sticht industriële ondernemingen en veefokkerijen, legt plantages aan en stampt financiële kantoren uit de grond. Hij was tevens stichtend lid van de tweede Duitse ‘Evangelische’ kerk te Antwerpen (de Christuskirche, 1893).

In 1886 trouwt hij met Marie Sophie Karcher, dochter van een Duitse wolhandelaar. Edouard is een van de financiers van koning Leopold II bij de exploitatie van Belgisch Congo. Hij verzorgt ook de handelsbetrekkingen tussen België en de Onafhankelijke Congostaat rond ivoor, rubber, koffie en cacao. Daardoor wordt Antwerpen leider op de wereldmarkt voor ivoor en zal het later ook een eersterangs rol spelen bij de handel in rubber. Hij woont op de Avenue Marie Therese nr. 21. In 1914 verhuist Edouard naar een kasteel (zie afbeelding) op het 300 ha. grote domein Oude Gracht in de Ekerse wijk Hoogboom. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt daar het Centrum voor Hulpverlening aan de Bevolking gehuisvest. Bunge is dan voorzitter van het Nationaal Comité voor Hulp en Voeding.

Edouard Bunge & Sophie Karcher omringd door hun familie – 1924 – Hoogboom

Op deze foto staan leden van de fam. Bunge, Karcher, Rhodius, Bracht, von der Becke, Brown, Widderson, Marsily foto genomen ter gelegenheid van de verloving van Paul Karcher & Marie-Louise von der Becke [klik hier voor een volledige legenda]. foto: collectie Werner H. Karcher

Veel geld steekt hij in de Fondation Bunge, waarmee in 1926 een sectie koloniale handel wordt opgericht aan Koloniale Hogeschool aan de Middelheimlaan. Het gebouw is nu onderdeel van de UA (in de volksmond nog steeds het RUCA). Wij kennen het met de wonderlijke koepeltjes op het dakverdiep, maar deze zijn er pas gekomen nadat een brand in 1929 het gebouw zwaar had beschadigd. Hieronder het originele gebouw voor de brand: eerst de voorgevel.

voorgevel ‘RUCA’ voor 1929

Interessant is dat ongeveer tegelijkertijd in Buenos Ayres het nieuwe hoofdkantoor van de firma geopend,… in neo-gothische stijl (Leandro Alem Avenue), ontworpen dor de locale architect Pablo Naeff. Het staat er nog steeds. Een stukje Antwerpse markt op een Zuid-Amerikaans plein.

Wanneer Edouard zelf ernstig ziek wordt, leidt dat tot het oprichten van het Instituut Bunge voor chirurgisch en medisch onderzoek (1933), later opgenomen binnen de Antwerpse universiteit. Dr. Ludo van Bogaert, een pionier op het terrein van de neurologie, speelde hierbij een grote hoofdrol, samen met de nabestaanden van Edouard Bunge en Victor Bracht. Ook de families Werner en Engels leverden een substantiële bijdrage.

Born-Bunge instituut

Het instituut bestaat nog steeds: Van de website van het Born-Bunge instituut :

Het Instituut Born-Bunge is een onderzoeksgemeenschap verbonden met de Universiteit Antwerpen – UA (België). De voornaamste onderzoeksprojecten van de verschillende laboratoria van het IBB zijn nu gericht op de studie van de ziekte van Alzheimer en aanverwante aandoeningen, ziekte van Parkinson, frontotemporale dementies, de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, epilepsie, perifere neuropathieën en spieraandoeningen. Het IBB richt zich op een betere integratie en correlatie van fundamentele, klinische en neuropathologische gegevens betreffende neurologische aandoeningen gebruikmakend van moleculaire genetica, biochemie, experimenteel onderzoek naar gedragsveranderingen en computationele neurowetenschappen. De Antwerpse biobank van het Instituut Born-Bunge is onderdeel van een collectief initiatief van de onderzoekseenheden van het IBB, departement Neurologie, dat verder bouwt op de oorspronkelijke hersenbank.

De handelsonderneming komt na Edouards dood in 1927 in handen van Willy Friling, later de grote man van de plantage-onderneming Sipef, een op Euronext-Brussel genoteerde agro-industriële vennootschap, gespecialiseerd in tropische plantages waar vooral palmolie wordt gewonnen, rubber en thee.


De kantoorgebouwen (arch. Em. Vereecken)  van N.V. Bunge zijn er nog steeds, gelegend tussen de Arenbergstraat, St. Maartensstraat en de Graanmarkt: